بهترین روش چیدن پشم گوسفند

اهمیت و چگونگی پشم چینی گوسفندان

چیدن پشم گوسفند یکی از مهم ترین فعالیت هایی است که معمولا هر ساله یک یا دوبار توسط هر فرد دامدار بنا به نوع نژاد گله و شرایط مختلف باید انجام شود.
پشم زنی گوسفندان نه تنها منجر به حفظ بهداشت و سلامت اعضا گله خواهد شد بلکه در فصول گرم سال نیز از تنش های گرمایی جلوگیری می کند. به علاوه این دو فایده، دامداران از طریق فروش پشم نیز می تواند به کسب درآمد خوبی بپردازند.

اما چه زمانی باید این عمل انجام شود و مهم ترین از آن نحوه صحیح پشم چینی گوسفند به شکلی می باشد؟

اساسا پشم زنی کار پیچیده و پر زحمتی است اما نه آنقدری که شما دامداران کم تجربه فکر می کنید. اینکه دقیقا چه زمان باید پشم گوسفندان چیده شود، همانگونه که اشاره کردیم بسته به نوع گله و نوع نگهداری از این حیوانات متفاوت است. اگر هدف شما فروش پشم برای موضوع درآمدزایی است، بهتره مرتب پشم گوسفند را بتراشید، چرا که پشم تمیز از قیمت بالاتری معمولا برخوردار می باشد.

در حالت ایده آل بهتره عملیات پشم چینی گله گوسفندان در ماه های فصل بهار انجام شود. این زمان به چند علت مناسب است که در ادامه به آنها اشاره می شود.

1.  افزایش دمای هوا و مقابله با تنش گرمایی
2. در این فصل معمولا میش های آبستن بره های خود را به دنیا آورده اند و دیگر دچار استرس خطرناک ناشی از این فعالیت نمی شوند.
3.  بره های تازه متولد شده آسان تر پستانک های میش مادر را می توانند پیدا کنند.
4. در این فصل رشد پشم بدن گوسفندان به حداکثر می رسد.
5.  مدت زمان کافی برای رشد پشم جهت مقابله با سرمای فصول پاییز و زمستان وجود خواهد داشت.

در فصول گرم سال به جز بالا رفتن درجه حرارت محیط نگهداری، رطوبت موجود در پشم نیز می توانند برای گوسفندان اذیت کننده باشد، پس حتما سعی کنید حداکثر تا اواخر بهار عملیات چیدن پشم گوسفندان گله خود را انجام دهید.

چگونگی چیدن پشم گوسفند

از تجهیزات و ابزار مناسب استفاده کنید:
اولین اقدام اساسی و مهم برای بریدن پشم گوسفندان استفاده از ابزارآلات مناسب است. مهم نیست چقدر در این زمینه تجربه دارید، استفاده از وسایل خوب ، فرایند چیدن پشم گوسفند را آسان تر و ایمن تر می کند.

در دوره کنونی خوشبختانه با ورود دستگاه های پشم چینی برقی به بازار، دامداران با دغدغه بسیار کمتری این کار مهم را برای مدیریت بهتر گله خود می توانند انجام دهند. البته برای پشم زنی گوسفند از قیچی های معمولی هم می توان استفاده کرد ولی در وهله اول باید از تیز بودن لبه های آن اطمینان حاصل کنید.

پشم گوسفندان را تمیز کنید:

در مرحله بعد، قسمت هایی از پشم گوسفندانی که قصد چیدن آنها را دارید، باید تمیز کنید. به غیر از این باید بدن این گوسفندان خشک نیز باشد. پشم خیس قابل فروش نیست و گوسفند حتی ممکن است در صورت استفاده از پشم چین برقی شوک الکتریکی هم دریافت کند. بهتر کار تمیز کردن پشم گوسفند، یک روز قبل از عملیات پشم چینی انجام شود.

• در این بخش بخوانید: اصول اخته کردن بره و بزغاله

بدن گوسفند را در شرایط درستی قرار دهید (مهار کردن گوسفند) :

هنگامی که شرایط دو مرحله قبل را به درستی طی کردید، اینار نوبت به مهار کردن درست بدن گوسفند می‌رسد. برای چیدن پشم گوسفند به صورت کلی حدودا باید در 5 مرحله وضعیت بدن گوسفند کنترل شود.

در حالت اول، گوسفند را به پشت بخوابانید و سپس دست های این حیوان را بین زانوهای خود قرار دهید، به طوریکه بخش زیرین بدن گوسفند رو به بالا قرار گیرد. از آنجایی که در چنین شرایط گوسفند دچار استرس و تنش می شود، باید حدامکان با ملایمت و آرامی با حیوان برخورد کنید.

اول پشم روی شکمبه چیده شود:

بهتره فرایند پشم زنی گوسفند از این ناحیه شروع شود. پشم روی شکمبه از آنجایی که نسبت به باقی نواحی بیشتر کثیف است، کمترین میزان فروش را دارد. برای جلوگیری از ضرر و زیان و مخلوط کردن با پشم سایر قسمت های بدن این توصیه را به شما دامداران می کنیم. برای اینکه به بهترین نتیجه دست پیدا کنید، باید به صورت یک دست پشم را از روی استخوان سینه تا ناحیه پهلو برش دهید. پس از اتمام این قسمت اضافات پشم را نیز کوتاه کنید.

به سراغ پاها و بخش داخلی ران گوسفند بروید:

بعد از کوتاه کردن پشم روی شکمبه، می توانید به سراغ پاهای و بخش داخلی ران بروید. این پشم ممکن است قابل استفاده باشید یا نباشد ولی به هر صورت، در همان وضعیت بدنی قبلی با خم شدن و ادامه دادن امتداد مسیر برش، پشم قسمت های داخلی پا را ببرید. در هنگام چیدن پشم گوسفند پیشنهاد می کنیم اصلا عجله نکنید و حتی با تکرارهای معتددی کلیه بخش ها را با آرامش پاکسازی کنید.

در مورد پستان میش ها هم مواظب باشید که قیچی به آن برخورد زیادی نداشته باشد زیرا امکان متورم شدن آن پس از عملیات پشم زنی وجود دارد.

حال نوبت به بخش روی قفسه سینه و گردن می رسد:

برای کنترل بیشتر بر وضعیت بدن گوسفند، این حیوان را به آرامی بلند کنید و زیر چانه‌اش را بگیرید. هم چنان که در حال چیدن پشم روی گردن هستید، تا حد امکان قیچی را به سمت پایین تر هم حرکت دهید. در ضمن در این هنگام مراقب گوش های گوسفند باشید که زخمی نشوند.

در افشار شیپ بخوانید: چگونگی پرورش گوسفند

گوسفند را به سمت چب بدن بخوابانید:

اکنون باید به سمت شانه چپ بدن بروید. با آرامی تمام گوسفند را در این حالت بر روی زمین قرار دهید. بهتره برای حفظ وضعیت بدن در شرایط مناسب از شخص دیگری برای نگه داشتن این حیوان کمک بخواهید. برای اینکه سطح بدن دچار زخم و بریدگی نشود باید کاملا از چروکیده شدن پوست جلوگیری کنید.

گوسفند را به سمت راست بر روی زمین قرار دهید:

آخرین مرحله نوبت به این بخش از بدن می رسد. شما باید درست به مانند حالت قبل گوسفند را به سمت پهلوی راست بر روی زمین بخوابانید. یکی از پاهای خود را بین پاهای عقب گوسفند قرار دهید و پای دیگر را زیر شانه بگذارید. مسیر قیچی کردن را از پشت گوسفند در امتداد ستون فقرات انجام دهید.
در پایان برای یک دست شدن بدن با حرکت های منحنی و دایره ای شکل پشم های باقی مانده را می توانید برش بزنید.

پشم های ریخته شده بر زمین را به صورت رول جمع آوری کنید:

اگر به صورت یک دست و صحیح پشم گوسفند را چیده باشید، سطح پشم را به مانند یک سفره می توانید به صورت رول جمع آوری کنید. در هنگام جمع آوری برای اینکه در زمان فروش دچار مشکل نشوید، بهتره در همین وقت هم از شر آشغال های باقی مانده بر روی پشم گوسفند خلاص شوید.

سایر نکات در رابطه با مهم پشم چینی گوسفندان:

 

 

به طور کلی چندین نکته اساسی وجود دارد که باید هنگام چیدن پشم گوسفندان آنها را رعایت کنید.

• برای شروع به هیچ وجه به بدن گوسفند ضربه وارد نکنید.
• در عین آرام حرکت دادن قیچی سعی کنید، وقت زیادی تلف نکنید.
• اگر تجربه‌ای در خصوص نحوه پشم زنی گوسفند ندارید، بهتره با وجود آموزش دیدن از یک فرد متخصص کمک بگیرید. داشتن تجربه و مهارت به این معناست که فرد دامدار با کم ترین تنش در کوتاه ترین زمان ممکن به صورت یکدست پشم گوسفند را کوتاه کند.
  

در این سایت بخوانید: آموزش علامت گذاری و شناسایی گوسفندان یک گله

وسائل پشم چینی

 

با توجه به نکات اقتصادی و بهداشتی فوق و به خاطر حفظ مرغوبیت پشم و ارائه آن به شکل بازار پسند، در استفاده از انواع وسائل پشم چینی باید کاملا دقیق بود. یکی از قدیمی ترین وسایل پشم چینی «دو کارد» و یا قیچی مخصوصی است که از دو تیغه تیز و برنده تشکیل شده است و این دو تیغه به جای آنکه مانند قیچی در وسط با یکدیگر مربوط باشند. در انتهای بالایی انحنا حاصل کرده و به یکدیگر متصل شده اند. در روش سنتی پشم چینی در ایران که اکثرا بوسیله دو کارد انجام می‌شود معمولا ابتدا گوسفند را خوابانده و دست و پای راست حیوان را با هم و دست و پای چپ آنرا نیز با یکدیگر می بندند و پشم چینی را در اطراف بدن انجام میدهند و آنگاه دست و پای حیوان را باز و ناحیه شکم را نیز پشم چینی می کنند با استفاده از روش فوق نه تنها حیوان تحت فشار و استرس قرار می گیرد (که سرانجام بازده تولیدات کلی حیوان را کاهش خواهد داد) بلکه دست‌های کارگر نیز ممکن است بواسطه فعالیتی که در پشم چینی دارد زود خسته شود و در نتیجه سرعت لازم در کار پشم چینی حاصل نشود. از سوی دیگر، امکان ایجاد خراش و حتی بریدگی پوست بوسیله دو کارد و به ویژه توسط افراد غیر مجرب بسیار زیاد است و چون اکثرا در هنگام پشم چینی توسط دو کارد، وسیله فوق بیش از یک بار از یک نقطه عبور داده می شود، الیاف کوتاه در برش دوم با محصول مخلوط و در نتیجه از مرغوبیت پشم کاسته می شود.

به جای استفاده از قیچی دو کارد از انواع ماشین های پشم چینی می توان استفاده نمود که مهمترین آنها بشرح زیر است:

1. ماشین های برقی کوچک که در آنها موتور و قیچی به هم چسبیده و کلا در دست جا می گیرد و شباهت زیادی به ماشین های سوزنی آرایشگاه‌ها دارد. این نوع ماشین ها برای گله های کوچک گوسفند و عملیات آموزشی و ترویجی مناسب است. از این ماشین ها در کلینیک های دامپزشکی نیز به منظور چیدن پشم قبل از اعمال جراحی و انجام سایر عملیات بهداشتی و تزئینی استفاده می‌شود.
2. ماشین های برقی بزرگ که دارای قوه محرکه جداگانه هستند و این قوه محرکه الکتروموتوری است که روی دیوار نصب یا آویزان می شود و حرکت بوسیله یک شفت یا دسته طویل لوله ای شکل و قابل انعطاف به سر قیچی پشم چینی (دستک) متصل می گردد. دستک در این نوع ماشین ها شامل یک صفحه زیرین به نام شانه و یک صفحه زبرین بنام تیغه است. صفحه زیرین یا شانه، پشم ها را از روی بدن حیوان بلند می کند و صفحه زبرین یا تیغه در اثر حرکات جانبی، پشم را قطع می نماید. در عمل و با به کار انداختن الکتروموتور، تیغه در روی شانه شروع به حرکت می کند و به این ترتیب و بدون آنکه دست کارگر فعالیت و فشار سنگینی را متحمل شود، عمل برش انجام می‌گیرد.
3. ماشین های موتوری – که عینا دارای مکانیسم ماشین های نامبرده در بالاست. با این تفاوت که قوه محرکه آن، موتور بنزینی دو زمانه و معمولی می باشد. این نوع ماشین ها در نقاطی که دسترسی به برق نیست می تواند به نحو مطلوب مورد استفاده قرار گیرد.

لوازم اضافی ماشین های پشم چینی:
در ماشین های کوچک برقی پشم چینی، دستگاه خنک کننده ای هم به آنها اضافه شده است تا در هنگام طولانی شدن کار، ماشین گرم نشود. در غیر این صورت گرم شدن ماشین از یک سو ممکن است موجب خرابی آن و از سوی دیگر منجر به ناراحتی حیوان گردد. به علاوه باید توجه داشت که در اثر کار زیاد با ماشین های اتوماتیک، شانه و تیغه هر دو کثیف و کند میشود. به همین جیت در مراکز گوسفندداری که از این نوع ماشین ها استفاده می کنند باید به کمک دستگاه‌های تیز کن هرچند وقت یکبار و در مواقع لزوم شانه و تیغه را تیز کرد. دستگاه‌های تیز کن معمولا برقی است ولی بعضی کارخانه های سازنده وسائل پشم چینی اخیرا مدل هایی از ماشین های پشم چینی موتوری ارائه کرده اند که دارای صفحه مخصوص تیز کردن تیغه و شانه نیز می باشد. با این ماشین‌ها نه تنها می توان در نقاطی که برق وجود ندارد عملیات پشم چینی را انجام داد بلکه پس از خاتمه پشم چینی روزانه، تیز کردن تیغه و شانه نیز با همان ماشین‌ها امکان پذیر می باشد.

بازده ماشین های پشم چینی:

بدیهی است که بازده کار ماشین های پشم چینی با عوامل مختلف و به‌ ویژه با میزان سابقه و تجربه کارگران پشم چین بستگی دارد. در استرالیا، پشمچین های حرفه ای که براساس عملکرد تعداد گوسفندان پشم چینی شده دستمزد دریافت می دارند تا سیصد گوسفند بالغ (پشم يکساله) و حتی بیشتر را در روز پشم چینی می کنند. در مسابقه ای که اخیرا برای انتخاب سریع ترین کارگر پشم چین برگزار شده بود یک کارگر استرالیایی توانست پشم یک گوسفند را به طور کامل و بدون ایجاد زخم و جراحت در مدت کمتر از یک دقیقه بچیند. در ایران اغلب یک کارگر در شرایط معمولی می تواند در حدود 5 دقیقه یک گوسفند بالغ را پشم چینی کند که براساس 8 ساعت کار روزانه، رکوردی برابر 96 رأس به دست می آورد ولی رکورد فوق عملا در شرایط نامبرده بدست نمی آید و اگر وی بتواند بین ۶۰ تا ۷۰ راس را نیز پشم چینی نماید باید گفت که کار وی به‌رحال رضایت بخش بوده است درعین حال کارگران مجرب واحد های بزرگ گوسفنداری توانسته اند تا 100 گوسفند را در روز پشم چینی کنند و مسلم است که متناسب با افزایش تجربه در اینگونه کارگران بازده کار هم بالا خواهند رفت.

 

در پایان اگر دوست دارید با خصوصیات یک گوسفند خوب و باکیفیت آشنا شوید، پیشنهاد می کنیم خوندن این مطلب رو از دست ندهید.