صنعت دامداری و دامپروری ، در بسیاری از کشورهای دنیا به عنوان صنعتی پردرآمد و پویا شناخته می شود. این صنعت اگرچه از یک سابقه طولانی و سنتی برخوردار می باشد اما به طور باورنکردنی در طی چندین دهه گذشته ، توانسته خود را با پیشرفت های علمی منطبق کند و به واسطه همین دست آوردهای علمی سوددهی زیادی را نصیب فعالان خود کند. برای اینکه خیلی عمیق تر با دامپروری صنعتی آشنا شوید ، حتما ادامه نوشته زیر را مطالعه نمایید .
دامداری صنعتی چیست؟
دامداری صنعتی روشی اصولی برای نگهداری متمرکز، اصولی و بهداشتی دام ها می باشد. در دامداری صنعتی هزینه نگهداری از دام ها بیشتر می باشد زیرا به دلیل تمرکز دام ها در محل پرورش، امکان بروز مشکل و بیماری در میان دام ها بیشتر است و به همین دلیل رعایت کامل اصول بهداشتی و فنی یک امر مهم در دامداری صنعتی می باشد که این مساله طبعا هزینه بر نیز است. برای سود دهی در دامداری صنعتی رعایت اصول فنی، مدیریت صحیح، بهداشت، تغذیه مناسب، رکورد برداری و حضور دامپزشک در محل دامداری ها حرف اول را می زند زیرا در این روش عدم رعایت نکات علمی و فنی ممکن است خسارت زیادی برای سرمایه گذار ایجاد کند.
درباره عقیم سازی گوسفندان اینجا بیشتر بخوانید.
چرا گوسفند پرواری صنعتی بهتر است؟
همانطور که می دانید گوسفند پرواری به روش سنتی به مراتع و بیابان ها لطمه زیادی وارد می کند. در سال های اخیر به دلیل چرای بیش از حد دام های سبک یعنی گوسفند و بز در روش دامداری سنتی، محیط زیست و مراتع ایران در خطر نابودی قرار گرفته است و روش دامداری صنعتی و پرواربندی بهترین روش برای حفظ محیط زیست و مراتع کشور است. در دامداری صنعتی اصلاح نژادی یکی از اهداف مهم برای تولید دام هایی با نژاد برتر است. در این روش می توان با استفاده از دام های نر با نژاد برتر دام هایی با شیردهی بالاتر و میزان گوشت بیشتر تولید نمود. دولت برای ارتقاء دامداری صنعتی در ایران و آگاهی سازی در این زمینه معمولا اقدام به واگذاری وام و حمایت های مالی از سرمایه گذاران و برگزاری دوره های آموزشی می نماید.
تفاوت دامداری سنتی و صنعتی
در دامداری های صنعتی دام ها به صورت متمرکز پرورش داده می شوند و آسیب پذیری بیشتر است و رعایت یک سری اصول و فنون و دانش را می طلبد.
در دامداری های سنتی چون نگاه تولید، معیشتی و خانوادگی است، هزینه های نیروی انسانی را لحاظ نمی کنند و تصور اذهان بر این است که قیمت تمام شده نسبت به دامداری های صنعتی پایین تر است، اما اگر بازده تولید و میزان خروجی محصولات در کنار هم قرار بگیرد، خلاف این اثبات خواهد شد.
هزینه نگهداری از دام در روش سنتی کمتر است و دامدار می تواند با حداقل تجهیزات و امکانات از دام های خود نگهداری نماید و به همین دلیل در این روش ریسک کمتری نسبت به دامداری صنعتی وجود دارد.
میزان تولید گوشت و فرآورده های دامی در روش صنعتی به مراتب بیشتر از دامداری سنتی است زیرا در این روش می توان با بکارگیری اصول علمی و تغذیه ای صحیح خیلی سریع بازگشت سرمایه و سپس به سود دهی رسید.
گوسفند از جمله دام هایی است که می تواند آب و هوای متغیر و خشک را تحمل کند و با فقیر ترین علوفه و غذاها به رشد خود ادامه دهد. از طرفی، گوسفند در مقایسه با سایر دام ها به جیره نگهداری کمتری احتیاج دارد و بیشترین غذایی را که مصرف می کند صرف تولید و رشد و نمو خود می نماید. بطور کلی گوسفند یک دام چندمنظوره می باشد و بخصوص از نظر تولید گوشت، پشم، پوست و شیر مورد توجه است. صفت تولید مثل به موازات میزان تولید گوشت از جلمه صفات مهم اقتصادی بشمار می آید. بدین ترتیب بازده تولید مثل، از اهمیت فوق العاده ای برخوردار می باشد. زیرا با ازدیاد تعداد بره هایی که به وسیله میش زائیده می شود، مخارج هزینه های تولید پائین می آید.
به همین دلیل سعی و کوشش بر این است که دو و چند قلوزایی در گوسفندان ازدیاد یابد. پشم یکی دیگر از محصولات گوسفند می باشد که با توجه به نوع و کیفیت الیاف تشکیل دهنده آن، در صنعت فرش و نساجی مورد استفاده و بهره برداری قرار می گیرد. بطور کلی تولید گوشت ۸۰-۷۵٪ و تولید پشم ۲۵-۲۰٪ كل عایدی پرورش دهندگان گوسفند را تشکیل می دهد. شیر گوسفند از لحاظ چربی و پروتئین غنی تر از شیر گاو است ولی حجم تولید شیر گوسفند کم می باشد اما به دلیل کیفیت بالا، از قیمت بیشتری نیز برخوردار است.
سیستم پرورش صنعتی گوسفند :
همانطور که اشاره شد گوسفندان در این سیستم بیشتر در آغل نگهداری میشوند و تغذیه آنها به صورت دستی انجام می شود. اگرچه زمانی که ساختمان محل نگهداری و مزرعه نزدیک باشند ، ممکن است بنا به دلایلی گوسفندان در مزرعه نیز چرا می نمایند. در این سیستم برای ایجاد ساختمان و تأسیسات، پرسنل، خوراک و مدیریت بایستی هزینه پرداخت نمود، لذا میزان نهاده در این سیستم بسیار بالا می باشد. برای جبران هزینه ها و سودآور بودن پرورش گوسفند در این سیستم، باید میزان تولیدات به خصوص بازدهی تولیدمثل از طریق چند قلوزایی و جفت گیری خارج از فصل به شدت افزایش یابد. به طوریکه که هر رأس میش در هر سال حدود ۲ یا تعداد بیشتری بره تولید نماید.
همچنین میزان تلفات بره ها در این سیستم بایستی پایین و سرعت رشد بالا بوده و کیفیت لاشه و به خصوص کاهش شدید اندازه دنبه در گوسفندان پرورش یافته تحت این سیستم بایستی مورد توجه قرار گیرد. تعداد گوسفندان پرورش یافته در این سیستم در ایران بسیار اندک بوده و معمولا به مجتمع های کشت و صنعت محدود می شود که علت اصلی آن هم استفاده از پس چرا و بقایای گیاهان زراعی و همچنین تکمیل کننده زراعت می باشد، ولی به نظر می رسد که در آینده پرورش تحت این سیستم گسترش یابد.
هر آنچه که باید در مورد پرواربندی بره بدانید را در این لینک شرح داده ایم. پیشنهاد می‌کنیم از این لینک بازدید نمایید.
روش تغذیه در دامداری صنعتی :
در پرواربندی صنعتی برای فیزیولوژی مناسب گوارش باید علوفه خشک و یا علوفه غنی شده به دام ها خورانید.
استفاده از مکمل های معدنی و ویتامینی ، کنسانتره و در کل تهیه خوراک با استفاده از جیره تخصصی در روش دامداری صنعتی به صورت جدی تری نسبت به دامداری سنتی پیگیری می شود.
توجه داشته باشید که خوراندن کنسانتره کمتر از نیاز فیزیولوژیک و دادن کنسانتره در مقدار زیاد باعث اسیدتیه شکمبه می گردد. اگر در این نوع پرواربندی از شاخه و برگ غلات بعنوان بستر و کلش استفاده میشود بره ها نیاز خود به علوفه خشبی را از این مواد تأمین خواهند کرد. در چنین صورتی می توان از دادن علف یا کاه خودداری نمود. در صورت عدم استفاده از شاخ و برگ بعنوان بستر بره های پرواری می توان مقداری علف و یا کاه به بره ها خورانید.
در ادامه با ما با معرفی کارآمدترین روش های پرورش گوسفند از طریق لینک مشخص شده ، همراه باشید.
بررسی وضعیت صنعت دامپروری در آینده
دامپروری یکی از صنایع مهم در جوامع امروزی است که تأثیر قابل توجهی بر اقتصاد و تأمین غذای جامعه دارد. کارکنان فعال در این صنعت به کار پرورش و نگهداری حیواناتی مانند گاو، گوسفند، بز برای تولید محصولاتی مانند شیر، گوشت و پوست می‌پردازد. با توجه به تغییرات جمعیتی، رشد شهرنشینی و توسعه صنعتی جوامع، بررسی وضعیت صنعت دامپروری در آینده امری حیاتی است. در این مقاله، به بررسی چالش‌ها و فرصت‌هایی که در پیش روی صنعت دامپروری قرار دارند، خواهیم پرداخت.
اهداف صنعت دامپروری و دامداری
تولید مواد غذایی مثل تولید شیر و گوشت
توسعه صنعت دامپروری به افزایش تولید گوشت و شیر می‌انجامد. انتخاب ژنوتیپ‌های مناسب و راه‌اندازی سیستم‌های مدیریتی بهینه می‌تواند باعث افزایش بهره‌وری در این حوزه شود و نیازهای غذایی جامعه را تامین کند.
اشتغالزایی و توسعه اقتصادی
دامپروری از جمله حوزه‌هایی است که قابلیت اشتغالزایی بالا را دارد. ایجاد و توسعه واحدهای دامداری سبب رشد و به وجود آمدن فرصت‌های شغلی زیاد به خصوص در مناطق کم برخوردار روستایی و عشایری میشود. علاوه بر این، توسعه دامپروری می‌تواند به توسعه اقتصادی مناطق روستایی و رونق فعالیت‌های اقتصادی و تجاری مرتبط با دامداری کمک کند.
حفظ تنوع زیستی
دامپروری به حفظ تنوع زیست محیطی هر منطقه نیز کمک می‌کند. با توجه به تغییرات آب و هوایی و نوسانات جوی، حفظ نژادهای دامی متنوع و مقاوم به عوامل خارجی از اهمیت بالایی برخوردار است. از طریق اعمال درست برنامه‌های دامپروری اصولی، می‌توان تنوع ژنتیکی دام‌ها را حفظ و جلوه‌ای همیشگی از زیبایی‌های طبیعت را حفظ کرد.
بهبود بهره‌وری و کاهش هدررفت منابع
دامپروری به بهبود بهره‌وری و کاهش هدررفت منابع کمک می‌کند. انتخاب ژنوتیپ‌ها و سیستم‌های مدیریتی مناسب، می‌تواند موجب بهبود عملکرد دام‌ها و استفاده بهینه از منابع نوعی مانند غذا، آب، و انرژی شود.
کمک به بهداشت و بهره‌وری دام‌ها
توجه به بهداشت و بهره‌وری دام‌ها در دامپروری از اهمیت بالایی برخوردار است. ایجاد شرایط بهداشتی مناسب و اجرای برنامه‌های پیشگیری و درمانی، می‌تواند بهبود سلامت و عملکرد دام‌ها را به همراه داشته باشد.
نگاهی به آینده صنعت دامپروری
ارتباط صنعت دامپروری با تغییرات جمعیت جهان
جمعیت جهان در حال رشد مداوم است و هر ساله بشریت به مقدار بیشتری از غذا نیاز دارد. در آینده، با افزایش جمعیت، تقاضا برای محصولات دامی نیز افزایش خواهد یافت. این موضوع فرصتی است برای صنعت دامپروری تا با افزایش تولید، به تأمین نیازهای غذایی جامعه کمک کند.
تغییر سبک زندگی
با توسعه اقتصادی و رشد شهرنشینی، سبک زندگی افراد تغییر می‌کند. در حالی که در گذشته مردم بیشتر به محصولات غذایی سنتی و ارگانیک نیاز داشتند، امروزه تمایل به مصرف محصولات دامی بیشتر شده است. بنابراین، صنعت دامپروری باید با تغییر سلیقه مصرف‌کنندگان همراهی کند و محصولاتی با کیفیت و استاندارد بالا تولید نماید.
چالش‌های صنعت دامپروری
تغییرات اقلیمی
تغییرات اقلیمی می‌تواند تأثیر زیادی بر صنعت دامپروری داشته باشد. افزایش دما، کاهش بارندگی و تغییر الگوی بارش‌ها می‌تواند باعث کاهش تولید مواد غذایی و کاهش کیفیت مراتع شود. این مسئله نیازمند تدابیر مناسب از سوی دامداران و مسئولان صنعت دامپروری است.
بروز بیماری‌ها
بروز بیماری‌ها در میان دام‌ها می‌تواند منجر به کاهش تولید و ضررهای اقتصادی شدیدی شود. صنعت دامپروری باید در برابر بروز بیماری‌ها مقاومت نشان دهد و از روش‌های بهداشتی و پیشگیرانه استفاده کند تا این خطرات را کاهش دهد.
فرصت‌های صنعت دامپروری در آینده
- استفاده از تکنولوژی و نوآوری
بهره گیری از تکنولوژی و نوآوری‌های جدید می‌تواند بهبود قابل توجهی در صنعت دامپروری به همراه داشته باشد. از مکانیزه کردن فرآیندها تا بهره‌گیری از هوش مصنوعی و داده‌های بزرگ، برای این صنعت مفید هستند. به طور اساسی تکنولوژی می‌تواند به افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها در صنعت دامپروری کمک کند. - بازارهای جدید
توسعه صادرات محصولات دامی به بازارهای جدید، فرصتی است که صنعت دامپروری می‌تواند از آن بهره‌برد. با گسترش تجارت جهانی و افزایش تقاضا برای محصولات دامی در کشورهای دیگر، ایجاد روابط تجاری با بازارهای جدید می‌تواند به صنعت دامپروری رونق بیشتری ببخشد.